czwartek, 16 grudnia 2021

Historia w nazwach klubów piłkarskich: Ameryka Południowa

portret Simóna Bolívara autorstwa Martína Tovar y Tovar

Dawno, dawno temu napisałem kilka artykułów na temat klubów piłkarskich noszących imiona wybitnych postaci dla kwartalnika "Sport Wyczynowy". Pismo niepostrzeżenie przestało istnieć kilkanaście lat temu, prawdopodobnie z powodu przejścia na emeryturę niezmordowanego sekretarza redakcji Andrzeja Pac-Pomarnackiego. Pdf-y z moimi tekstami zniknęły z Internetu, najwyższa więc pora podzielić się wynikami ówczesnej kwerendy w mniej podatnym na zakłócenia medium. Tym bardziej, że w wersji papierowej nie wszystkie się zmieściły.

środa, 9 października 2019

Cmentarze w Gdyni-Oksywiu


Jeżeli w jednej dzielnicy położony jest więcej niż jeden cmentarz, często są one mylone. Najbardziej znany przykład takiej sytuacji to warszawskie Powązki, ale pogubić można się też na Oksywiu - w dzielnicy Gdyni o korzeniach sięgających starożytności, a pod obecną nazwą - średniowiecza.

sobota, 9 lutego 2019

Aleja Zasłużonych Cmentarza Rakowickiego w Krakowie

Od publikacji ostatniego posta na tym blogu minął ponad rok. W tym czasie wiele się zmieniło. Zlikwidowałem jego profil na Facebooku, ponieważ zajmowanie się nim zabierało mi zbyt wiele czasu. Kontynuacja cyklu o nazewnictwie Warszawy nie ma w tej chwili sensu, ponieważ temat nowych patronów pojawia się rzadko. Być może pokuszę się komentarz, kiedy ostatecznie wyjaśni się sprawa z dekomunizacją - na razie trwa odwlekanie tematu i polityczna wojna na miny. Jestem już zdecydowany, że w 2020 r. stworzę stronę internetową, na której będę dzielił się swoimi znaleziskami z cmentarzy, a w poprzednim roku sporo fotografowałem, m.in. w Łodzi, Krakowie i Toruniu. Ten blog będzie jej elementem, a zanim tak się stanie, pojawi się tu kilka postów - przynajmniej te, które wstrzymywałem najdłużej, czyli dzisiejszy oraz opis cmentarzy Gdyni-Oksywie.

Cmentarz Rakowicki w Krakowie to niezaprzeczalnie jedna z najsławniejszych, największych i najbardziej prestiżowych polskich nekropolii. O jego historycznym znaczeniu w ostatnich latach przypominały m.in. pogrzeby Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Wodeckiego, wcześniej - np. ekshumacja prochów Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego. Podobnie jak większość polskich cmentarzy, przed II wojną światową obywał się bez Alei Zasłużonych, aczkolwiek jak wiadomo aleja główna została wykorzystana do szczególnego wyeksponowania grobów Jana Matejki i Ignacego Daszyńskiego. W pasach równoległych do głównej osi cmentarza pochowano także m.in. Helenę Modrzejewską, Juliusza Kossaka i chemika Karola Olszewskiego, ale miało to mniej lub bardziej przypadkowy charakter. Zakończenie alei głównej stało się miejscem pamięci szwoleżerów rokitniańskich, ułanów poległych w powstaniu krakowskim 1923 r., po drugiej wojnie światowej również małopolskich partyzantów. Między pomnikami spoczywają tam m.in. kawaler Orderu Orła Białego gen. broni Zygmunt Zieliński, zastępca Stanisława Maczka jako dowódcy 1 Dywizji Pancernej gen. dyw. Klemens Rudnicki i płk Władysław Belina-Prażmowski. Dopiero pod koniec lat 40. XX w. postawiono przeznaczyć kwaterę LXVII i przeważająca część LXIX we wschodniej części nekropolii na miejsce pochówku osób traktowanych jako wzór obywatelskiej postawy.

Naturalnie, w okresie PRL jako "zasłużonych" lansowano przede wszystkim funkcjonariuszy partii komunistycznej, opanowanej przez nią administracji i jej "zbrojnego ramienia" - wojska, milicji i UB/SB. Dotyczy to szczególnie osób pochowanych w kwaterze LXVII. W mieście o tak długich tradycjach uniwersyteckich i artystycznych trudno byłoby jednak obyć się bez uczczenia w tym miejscu pamięci choćby pierwszych rektorów miejscowych wyższych uczelni w nowej rzeczywistości. Odpolitycznienie Alei (właściwie kwatery, pozostanę jednak przy tradycyjnym terminie) Zasłużonych miało miejsce dopiero po 1989 r. W związku z wyczerpaniem się miejsca, w 2012 r. wyznaczono nową przestrzeń dla honorowych pochówków w części przy ul. Prandoty nazywanej w pewnym uproszczeniu cmentarzem wojskowym. Jeśli wierzyć lokalnym mediom, podstawą nowej alei miało być kolumbarium, jednak na razie powstało tam tylko kilka grobów ziemnych.

Poniżej znajduje się lista wszystkich osób pochowanych w Alei, o których udało mi się znaleźć konkretne informacje. W niektórych przypadkach nie było to możliwe, ponieważ napisy na nagrobkach uległy zatarciu, co skłania do ciekawych refleksji, pamiętając los szczątków "żołnierzy niezłomnych" i innych opozycjonistów. Luki prawdopodobnie znikną, kiedy skończę kwerendę zdigitalizowanych numerów "Dziennika Polskiego", na razie jednak musiałem ją przerwać z powodu innych obowiązków. Nie pomijam postaci o mało chwalebnych życiorysach, ponieważ ich znalezienie się tam wiele mówi o mentalności PZPR-owskiej nomenklatury. Przyjąłem kolejność grobów zgodną z chronologiczną ekspansją alei, czyli z grubsza od południa ku północy. Źródłem numeracji grobów jest wyszukiwarka Zarządu Cmentarzy Komunalnych, a w kilku przypadkach - obserwacja własna. Artykuł przedstawia stan alej na 5 grudnia 2018 r., w przyszłości będzie uzupełniany.


LXVII płd. 1 1 prof. Janusz Supniewski (1899-1964) - członek PAU i PAN, dziekan Wydziału Lekarskiego UJ, dyrektor Zakładu Farmakologii PAN 1954-64
LXVII płd. 1 2 Marian Puzio (1919?-1958) - członek MRN w Krakowie (PRL-owski odpowienik radnego), prezes zarządu okręgowego ZBoWiD, dyrektor Domu Książki
LXVII płd. 1 4 kmdr por. Franciszek Dąbrowski (1904-62) - zastępca dowódcy Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte, przez niektórych historyków uważany za faktycznego dowódcę jej obrony w 1939, po drugiej wojnie światowej m.in. zastępca szefa biura dowódcy Marynarki Wojennej
LXVII płd. 1 6 Franciszek Więcławek (1905-60) - I sekretarz KD PZPR Nowa Huta 1953-55, I sekr. KP PPR Chrzanów 1945-46, oficer UB w stopniu kapitana
LXVII płd. 1 7 Marian Bomba (1897-1960) - dowódca konspiracyjnej Milicji Robotniczej PPS w województwie krakowskim
LXVII płd. 1 8 dr Dominik Gnoiński (zm. 1963) - z wykształcenia lekarz (?), kurator Okręgu Szkolnego Krakowskiego
LXVII płd. 1 9 Jan Hećko (1908-62) - działacz KPP, dyrektor Hoteli Miejskich 1953-56
LXVII płd. 2 1 dr Bolesław Drobner (1883-1968) - I sekr. KW PZPR 1956-57, kierownik Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia PKWN, prezydent Wrocławia w 1945, trzykrony Marszałek-Senior Sejmu PRL
LXVII płd. 2 5 Adam Polewka (1903-56) - publicysta, pisarz, poseł PZPR, wykładowca Szkoły Dramatycznej
LXVII płd. 2 7 prof. Stanisław Liwszyc (1893-1957) - internista w Akademii Medycznej, działacz Bundu i PPS
LXVII płn. 1 1 prof. Walery Goetel (1889-1972) - geolog, ekolog, 1939-51 rektor AGH, członek PAN, prezes Pol. Tow. Tatrzańskiego 1936-47, członek KRN z ramienia SD
LXVII płn. 1 2 doc. Franciszek Klocek (1914-72) - dyr. Instytutu Zootechniki 1966-72, dyr. Dep. Produkcji Zwierzęcej Ministerstwa Rolnictwa
LXVII płn. 1 3 Wacław Nowakowski (1888-1962) - kierownik artystyczny Teatru im. Słowackiego 1946-47, wcześniej aktor i reżyser teatralny w Warszawie i Katowicach


LXVII płn. 1 4 Antoni Fertner (1874-1959) - aktor komediowy, odtwórca głównej roli w pierwszym polskim filmie fabularnym Antoś pierwszy raz w Warszawie (1908)
LXVII płn. 1 5 Władysław Woźnik (1901-59) - aktor, dyrektor PWST w Krakowie 1947-49, dyr. Teatru Śląskiego w Katowicach i Polskiego w Poznaniu
LXVII płn. 1 6 Kazimierz Eustachiewicz (1893-1962) - wiceprz. WRN, wiceprz. WK SD 1949-50, starosta częstochowski 1932-33
LXVII płn. 1 8 prof. Stefania Łobaczewska (1888-1963) - muzykolog, rektor PWSM 1952-55, wykładowczyni UJ
LXVII płn. 1 9 prof. Teodor Marchlewski (1899-1962) - genetyk, rektor UJ 1947-56, członek PAU i prezydium PAN, poseł PZPR
LXVII płn. 1 10 prof. Zofia Kurzowa (1931-2003) - wykładowczyni polonistyki na UJ
LXVII płn. 1 11 prof. Julian Tokarski (1883-1961) - petrograf, wykładowca UJK (dziekan Wydz. Mat.-Przyr. 1936/37) i UJ, rektor Politechniki Lwowskiej w 1928, członek PAU i PAN, prezes Pol. Tow. Przyrodników im. Kopernika
LXVII płn. 1 12 prof. Leon Tochowicz (1897-1965) - internista, rektor AM od 1957
LXVII płn. 2 1 prof. Tadeusz Rogalski (1881-1957) - anatom, pierwszy rektor AM w 1950
LXVII płn. 2 2 Iwo Gall (1890-1959) - reżyser i scenograf teatralny, pedagog, 1946-49 dyr. artystyczny Teatru Wybrzeże w Gdańsku
prof. Halina Gallowa (1890-1974) - aktorka, profesor PWST, wykładowczyni Instytutu Reduty
LXVII płn. 2 3 prof. Mieczysław Czaja (1903-58) - genetyk, wicemin. rolnictwa 1952-57, kier. Zakładu Hodowli Doświadczalnej Zwierząt PAN, wykładowca USB, UJ i SGGW, członek PAN
LXVII płn. 2 4 prof. Witold Budryk (1891-1958) - inżynier górniczy, rektor AGH od 1956, członek PAN
LXVII płn. 2 5 prof. Rafał Taubenschlag (1881-1958) - historyk prawa, papirolog, dziekan Wydz. Prawa UJ w 1929, wykładowca UW, członek PAU i PAN
LXVII płn. 2 6 prof. Artur Malawski (1904-57) - kompozytor, dyrygent, wykładowca PWSM, prezes Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej
LXVII płn. 2 7 Henryk Vogler (1911-2005) - pisarz, red. nacz. Wydawnictwa Literackiego 1953-58, kier. literacki Starego Teatru 1958-65, Teatru im. Słowackiego 1965-76
LXVII płn. 2 8 prof. Rudolf Weigl (1883-1957) - biolog, wynalazca szczepionki na tyfus plamisty, wykładowca UJK i Uniw. Pozn., członek PAU, z powodów politycznych nie przyznano mu Nagrody Nobla, jego lwowskie laboratorium pomogło uratować tysiące ludzi w czasie II wojny światowej
LXVII płn. 2 8a Jerzy Zimowski (1941-2007) - adwokat, wiceminister spraw wewn. 1990-96, działacz "pierwszej Solidarności" w Szczecinie
Janina Paradowska (1942-2016) - dziennikarka "Kuriera Pol." i "Życia Warszawy" (kier. działu polit.), publicystka "Polityki" i TOK FM
LXVII płn. 2 10 Zbigniew Skolicki (1908-71) - 1959-69 prz. Rady Narodowej miasta Krakowa, wiceprz. WRN, poseł PZPR


LXVII zach. 1 1 Józef Łabuz (1903-72) - sekr. okręgowy KPP w Lublinie, nacz. redaktor Polskiego Radia w Krakowie 1956-67, poseł PZPR
LXVII zach. 1 4 Wacław Pituła (1929-71) - I sekr. KD PZPR w Zwierzyńcu (1963-70) i Nowej Hucie (1970-71), red. nacz. "Gazety Krakowskiej" w 1971
Janina Pituła (1931-2017) - redaktorka "Dziennika Polskiego"
LXVII zach. 1 5 Stanisław Spyt (1916-69) - I sekr. KP PZPR w Chrzanowie 1954-60, czł. Centralnej Komisji Kontroli Part. i prz. Wojewódzkiej
LXVII zach. 1 6 mjr Józef Saturn (1899-1971) - dowódca 1 Krakowskiej Brygady AL im. B. Głowackiego, oficer MO
LXVII zach. 1 7 prof. Kazimierz Sokalski (1909-68) - budowniczy dróg i mostów, rektor Politechniki Krakowskiej od 1965, wykładowca AGH i Politecniki Wrocł.
LXVII zach. 1 8 Jan Wiktor (1890-1967) - pisarz, poseł na Sejm PRL
LXVII zach. 2 2 prof. Henryk Sztompka (1901-64) - pianista, juror konkursów chopinowskich., prorektor PWSM 1957-63
LXVII zach. 2 3 Mikołaj Bondarenko – Pawlak (1907-63) - I sekr. KM PZPR 1949-56, I sekr. KP PPR w Tarnowie 1948, wysoki funkcjonariusz KZMP
LXVII zach. 2 6 prof. Bronisław Rutkowski (1898-1964) - organista, rektor PWSM 1955-64, kier. artystyczny Filharmonii Krak. 1955-56
LXVII zach. 2 7 prof. Tadeusz Olbrycht (1891-1963) - dziekan Wydz. Zootechn. Uniw. i Politechn. Wrocł. 1950-53, wykładowca Akademii Weter. we Lwowie, Wyższej Szkoły Roln. we Wrocławiu
LXVII zach. 2 8 prof. Feliks Olszak (1904-1965) - metalurg, rektor AGH 1958-61


LXIX pas A I 3 Józef Zając (1905-76) - komendant Okręgu AL Kraków-Miasto i Podhale
LXIX pas A I 5 Zdzisław Wójtowicz (1923-77) - wicewojewoda krakowski, wiceprezydent miasta (wg napisu nagrobkowego)
LXIX pas A I 6 prof. Czesław Rzepiński (1905-95) - malarz kolorysta, członek grupy Zwornik, rektor ASP 1954-67
LXIX pas A I 9 Józef Nagórzański (1912-78) - przewodniczący prezydium WRN 1955-72, długoletni poseł PZPR
LXIX pas A I 10 prof. Mieczysław Karaś (1924-77) - polonista, rektor UJ 1972-77
LXIX pas A I 13 Halina Czerny-Stefańska (1922-2001) - pianistka, zwyciężczyni ex aequo Konkursu Chopinowskiego w 1949, radna Krakowa
prof. Ludwik Stefański (1917-82) - pianista, wykładowca Akademii Muzycznej
LXIX pas A I 15 Mieczysław Kieta (1920-84) - sekretarz Międzynarodowej Organizacji Dziennikarzy, red. nacz. "Gazety Krak.", "Dziennika Polskiego", "Przekroju"
Irena Kietowa (zm. 2018) - redaktor Polskiego Radia
LXIX pas A I 17 August Gołębiowski (1912-85) - II sekr. KM PPR w 1945, wg napisu na grobie - prezes Tow. Opieki nad Majdankiem
LXIX pas A II 1 Julian Jaworski (1926-75) - od 1971 wiceprezydent Krakowa, prz. Krak. Komitetu Sd w 1975, poseł na Sejm, adiunkt Inst. Odlewnictwa AGH
LXIX pas A II 2 Józef Skowronek (1905-81) - członek KPP, kierownik kadr Związku Zawodowego Metalowców
LXIX pas A II 4 Małgorzata Nowicka (1896-1977) - posłanka PPS i PZPR, wicedyr. departamentu w Min. Handlu Wewn.
LXIX pas A II 5 prof. Gabriel Kniaginin  (1905-80) - odlewnik, rektor Politechniki Śląskiej 1952-54, wykładowca AGH
LXIX pas A II 6 Eugeniusz Fulde (1911-81) - aktor, rektor PWST 1968-72
Katarzyna Meyer – Fulde (1931-84) - aktorka Teatru im. Słowackiego, wykładowczyni PWST
LXIX pas A II 7 Bohdan Waydowski (1923-78) - przewodniczący OM TUR w Krakowie i Spółdzielni Pracy "Gromada", komendant okręgu Małopolska Zachodnia Konfederacji Narodu, prezes "Cracovii" 1973-77
LXIX pas A II 9 Zygmunt Sakiewicz (1927-79) - wiceprezydent Krakowa, prezes OSP
LXIX pas A II 11 Władysław Wolski (1901-76) - minister administacji publ. 1949-50, z-ca kierownika resortu bezpieczeństwa publ. PKWN, sekr. gen. MOPR, prezes Pol. Związku Narciarskiego 1947-51
prof. Celina Bobińska – Wolska (1913-97) - historyk, wykładowczyni UJ i Instytutu Historii PAN
LXIX pas A II 12 Tadeusz Mrugacz (1907-78) - przewodniczący MRN 1954-57, poseł PZPR
LXIX pas A II 13 Franciszek Kusto (1901-81) - poseł PPR do KRN, sekr. gen. Centralnego Związku Spółdzielczego 1948-50
LXIX pas A II 15 dr Stanisław Strama (1931-84) - dyr. techniczny Huty im. Lenina 1976-78, dyr. naczelny Huty "Florian" i Huty Katowice
LXIX pas A II 16 Iwona Borowicka (1929-84) - primadonna Operetki Krakowskiej
LXIX pas A II 17 Stefan Otwinowski (1910-76) - prozaik, dramatopisarz, prezes oddziału ZLP i kierownik literacki teatrów w Krakowie  (Dramatycznych 1946-48, Satyryków 1952-56)


LXIX pas C 1 2 Włodzimierz Buczek (1931-86) - malarz, grafik, wykładowca ASP, zastępca członka KC PZPR
LXIX pas C 1 4 Bohdan Kołomyjski (1904-2001) - dyrektor Huty im. Lenina 1958-71, Huty Katowice
LXIX pas C 1 5 prof. Jonasz Stern (1904-88) - malarz, grafik, scenograf teatru Cricot, wykładowca ASP
LXIX pas C 1 6 Józef Banak (1920-89) - sekretarz ds. organizacyjnych KW PZPR 1959-65
LXIX pas C 1 8 Barbara Kwiatkowska – Lass (1940-95) - aktorka (Ewa w Ewa chce spać)
LXIX pas C 1 17 Leonard Chrzanowski (1890-1991) - prezydent Przemyśla 1934-39, starosta w Rawie Ruskiej 1928-30 i Łańcucie 1930-33
LXIX pas C 1a Marek Nawara (1956-2011) - marszałek województwa małopolskiego 1998-2002 i 2006-2010, poseł AWS 1997-98, prz. sejmiku samorządowego woj. krak., wójt Zielonek 1990-98
LXIX pas C 2 1 Bolesław Greczyński (1951-95) - aktor Teatru STU, reżyser filmowy
Stanisława Zawiszanka (właśc. Orzechowska-Piaskowska, 1914/17-2003) - aktorka
LXIX pas C 2 2 Wiesław Woda (1946-2010) - poseł ZSL i PSL, czł. Trybunału Stanu, wiceprezydent Krakowa 1987-90, wicewojewoda krakowski 1990-91, wojewoda tarnowski 1994-97
LXIX pas C 2 3 ks. gen. bryg. Adam Studziński (1911-2008) - dominikanin, kapelan 2 Korpusu Polskiego i Związku Legionistów Polskich
LXIX pas C 2 4 Piotr Skrzynecki (1930-97) - kierownik artystyczny kabaretu "Piwnica pod Baranami", krytyk sztuki
LXIX pas C 2 5 Ludwik Jerzy Kern (1920-2010) - redaktor "Przekroju", poeta, satyryk, tłumacz
LXIX pas C 2 5a Mieczysław Święcicki (1936-2018) - piosenkarz i aktor związany z "Piwnicą pod Baranami"
LXIX pas C 2 6 Marek Grechuta (1945-2006) - piosenkarz, poeta, kompozytor, malarz, współzałożyciel grupy Anawa, współpracownik Piwnicy pod Baranami
LXIX pas C 2 7 Stanisław Dragan (1941-2007) - bokser wagi półciężkiej, brązowy medalista igrzysk olimpijskich w Meksyku, sześciokrotny mistrz Polski w barwach Hutnika


LXIX pas B 1 1 płk Roman Bąkowski (1910-2005) - dowódca Szwadronu Reprezentacyjnego WP, szef Studium Wojsk. AGH
LXIX pas B 1 2 prof. Antoni Kleczkowski (1922-2006) - hydrogeolog, rektor AGH 1981-87
Krystyna Kleczkowska (1927-2009) - prozaik, felietonistka "Gazety Krakowskiej", publicystka "Dziennika Pol."
LXIX pas B 1 3 prof. Jan Harasymowicz (1921-2008) - wykładowca budowy maszyn Politechniki Krak. i WSInż. w Bydgoszczy (jej doktor honoris causa jako UT-P)
LXIX pas B 1 4 prof. Jerzy Stachura (1937-2008) - patomorfolog, 1999-2005 dziekan Collegium Medicum UJ, członek PAU i PAN
LXIX pas B 1 5 Eugeniusz Waniek (1906-2009) - malarz (członek formistów i Grupy Krakowskiej), wykładowca i honorowy profesor ASP
LXIX pas B 1 6 Józef Kossobudzki – Orłowski (1921-2009) - major AK, powstaniec warszawski, członek władz KS Wisła
LXIX pas B 1 7 prof. Witold Skulicz (1926-2009) - dziekan Wydz. Grafiki ASP, inicjator Ogólnopolskiego Biennale Grafiki (dziś Międzynar. Triennale)
LXIX pas B 1 8 Żdana Łukawiecka - Lassota (1944-2010) - psycholożka, założycielka Szkoły Praktycznej im. Bronisława Piskozuba
LXIX pas B 1 9 dr Andrzej Kremer (1961-2010) - wiceminister spraw zagr. 2008-10, konsul gen. w Hamburgu, adiunkt prawa rzymskiego UJ
LXIX pas B 1 10 dr hab. Janusz Kurtyka (1960-2010) - prezes IPN 2005-10, historyk mediewista, adiunkt Inst. Historii PAN
LXIX pas B 1 11 Wojciech Obtułowicz (1934-2011) - główny architekt miasta, radny AWS, projektant m.in. Stadionu Miejskiego i Muzeum Powstania Warszawskiego
LXIX pas B 1 12 prof. Jerzy Nowosielski (1932-2011) - malarz (twórca ikon), scenograf, wykładowca ASP w Krakowie i Łodzi
LXIX pas B 1 13 Jan Rojek (1962-2011) - dyrektor oddziału TVP w Krakowie od 2010, działacz opozycji demokr. w PRL
LXIX pas B 1 14 Stefan Jurczak (1938-2012) - wicemarszałek Senatu 1997-2001, radny sejmiku małopolskiego, przewodniczący regionu NSZZ "S" i Komitetu Obywatelskiego w Małopolsce
LXIX pas B 1 15 Jerzy Jarocki (1929-2012) - reżyser Starego Teatru i Teatru Nar. w Krakowie, wykładowca PWST
LXIX pas B 1 16 Jerzy Nowak (1923-2013) - aktor Starego Teatru (Ja jestem Żyd z "Wesela"), wykładowca PWST
LXIX pas B 1 17 Jarosław "Jarek" Śmietana (1951-2013) - gitarzysta jazzowy i bluesowy, kompozytor
LXIX pas B 1 18 prof. Roman Laskowski (1936-2014) - językoznawca, wykładowca Instytutu Jęz. Polskiego PAN, Uniwersytetu Śląskiego, uniwersytetu w Goeteborgu, członek PAU
LXIX pas B 1 19 prof. Michał Rożek (1946-2015) - historyk sztuki i Krakowa, wykładowca WSP
LXIX pas B 1 20 płk dr Dionizy Smyk (1925-2015) - prezes krak. oddziału Ogólnop. Związku Żołnierzy BCh
LXIX pas B 1 21 Janusz Muniak (1941-2016) - saksofonista, flecista, kompozytor jazzowy (m.in. Janusz Muniak Quartet)
LXIX pas B 1 22 prof. Stanisław Wiśniewski (1936-2016) - malarz, wykładowca ASP
LXIX pas B 1 23 Janusz Żełobowski (1932-2016) - śpiewak operetkowy, solista Teatru Muz. w Krakowie (pierwszy amant) i Operetki Warsz.
LXIX pas B 1 24 prof. Aleksander Koj (1935-2016) - biolog molekularny, rektor UJ 1987-90 i 1993-99, członek PAU i PAN
LXIX pas B 1 25 prof. Piotr Małoszewski (1950-2017) - geolog, przewodniczący Rady Naczelnej Polskich Katolików Świeckich w Niemczech, zwierzchnik Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Polsce
LXIX pas B 1 26 prof. Jerzy Vetulani (1936-2017) - z-ca dyrektora Instytutu Farmakologii PAN 1994-2002, członek PAN i PAU, konferansjer Piwnicy pod Baranami
LXIX pas B 1 28 prof. Marian Konieczny (1930-2017) - rzeźbiarz, rektor ASP 1972-81, poseł PZPR, autor m.in. Warszawskiej Nike i rekonstrukcji Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie
LXIX pas B 1 29 prof. Walery Pisarek (1931-2017) - językoznawca, wykładowca UJ i Uniw. Papieskiego Jana Pawła II, prezes Tow. Miłośników Języka Pol. 2001-04, dyr. Ośrodka Badań Prasoznawczych 1969-2000


LXIX pas B 2 1 płk (mjr?) Stefan Migdał (1895-1993) - komendant naczelny Związku Legionistów Pol.
LXIX pas B 2 2 Jerzy Broszkiewicz (1922-93) - prozaik (m.in. science fiction dla dzieci i młodzieży), dramatopisarz, kierownik literacki Teatru Ludowego
LXIX pas B 2 3 prof. Ignacy Trybowski (1931-94) - historyk sztuki, wykładowca ASP, prezes Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych
LXIX pas B 2 4 prof. Franciszek Gizbert – Studnicki (1914-94) - prawnik, wykładowca UJ
LXIX pas B 2 5 mjr Witold Kaczkowski (1917-94) - żołnierz AK, inż. leśnik (według napisu na nagrobku)
LXIX pas B 2 6 mjr Seweryn Deissenberg von Richter (1902-94) - z-ca komendanta naczelnego Związku Legionistów Pol. (według napisu na nagrobku)
LXIX pas B 2 7 Franciszka Ślusarczyk 1890-1994 oficer Legionów Polskich (według napisu na nagrobku)
LXIX pas B 2 8 Tadeusz Śliwiak (1928-94) - poeta, aktor, kierownik literacki Teatru Rozmaitości 1960-63, red. nacz. "Magazynu Kulturalnego"
LXIX pas B 2 9 Wojciech Stanisławski (1919-94) - oficer Armii Krajowej (według napisu na nagrobku)
LXIX pas B 2 10 prof. Jan Hoffman (1906-95) - pianista, dyrygent, rektor PWSM 1966-68, juror Konkursów Chopinowskich
LXIX pas B 2 11 Jan Adamczewski (1923-97) - dziennikarz, autor książek o Krakowie
Teresa Stanisławska-Adamczewska (1924-2003) - redaktor naczelna "Echa Krakowa" 1955-82
LXIX pas B 2 12 Maciej Słomczyński (1920-98) - pisarz, tłumacz z języka angielskiego, autor kryminałów pod pseudonimem Joe Alex
LXIX pas B 2 13 Jerzy Bińczycki (1937-98) - aktor Starego Teatru, w 1998 jego dyrektor
LXIX pas B 2 14 rtm. Edward Romanowski (1913-2000) - oficer 9 Pułku Ułanów Małopolskich (według napisu na nagrobku)
LXIX pas B 2 15 ppłk Edward Kaleta (1913-2000) - przewodniczący SL "Roch" w podokręgu śląskim, wiceprzewodniczący Rady Naczelnej PSL
LXIX pas B 2 16 prof. Adam Szymusik (1931-2000) - psychiatra, wykładowca UJ
LXIX pas B 2 17 Jerzy Panek (1918-2001) - grafik, malarz, wykładowca i honorowy profesor ASP
LXIX pas B 2 18 prof. Tadeusz Hanausek (1931-2002) - kryminolog, dziekan Wydziału Prawa UJ 1975-78
LXIX pas B 2 19 prof. Włodzimierz Kunz (1926-2002) - malarz, grafik, rektor ASP 1980-86 i 1993-96
LXIX pas B 2 20 Paweł Bielec (1902-2002) - fotograf, właściel zakładu FOTO-BIELEC w Krakowie i Lwowie
Maria Bielec (1918-2010) - fotograf, współpracowniczka Pawła
LXIX pas B 2 21 dr Wiesław Gondek (1931-2003) - wiceprezydent Krakowa, przewodn. Rady Miejskiej (według napisu nagrobkowego)
dr Marta Pruszyńska-Gondek (1931-2013) - fitopatolog, adiuntka Akademii Rolniczej
LXIX pas B 2 22 dr Włodzimierz Reczek (1911-2004) - prezes Gł. Komitetu Kultury Fiz. i Turystyki 1952-73, prezes PKOl 1952-74, PTTK 1950-54, PZPN 1981-84, rektor AWF w Katowicach 1974-80, czł. MKOl i KC PZPR
LXIX pas B 2 23 Tadeusz Piekarz (1941-2005) - wojewoda krakowski 1990-95, dyr. naczelny Polskich Zakładów Lotniczych
LXIX pas B 2 24 dr Zbigniew Żak (1944-2005) - wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej, dyr. Wojewódzkiej Przychodni Stomatologicznej
LXIX pas B 2 25 Michał Jastrzębiec-Bobrowski (1927-2012) - kierownik Redakcji Muzyki i Rozrywki Ośrodka TVP, scenarzysta radiowy, twórca "Spotkania z Balladą"
Romana Jastrzębiec-Bobrowska (1933-2009) - reżyserka Polskiego Radia
LXIX pas B 2 26 prof. Antoni Podraza (1920-2008) - historyk, wykładowca UJ, wiceprzewodniczący Rady Naczelnej PSL "Odrodzenie"
grób Jerzego Nowosielskiego

przy ul. Prandoty:
CIX 1 1 Zofia Kalińska (1931-2018) - aktorka Teatru Cricot 2, załozycielka teatru "Akne"
CIX 1 2 Elżbieta Krywsza – Fedorowicz (1944-2018) - scenografka m.in. Teatru Ludowego
CIX 1 3 Jan Bogunia (1940-2018) - pełnomocnik rządu ds. wykorzystania energii jądrowej, dyrektor Elbudu
CIX 1 4 prof. Jerzy Wyrozumski (1930-2018) - historyk, wykładowca UJ, sekretarz generalny PAU 1994-2015, prezes Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa

piątek, 10 listopada 2017

Warszawskie recenzje nazewnicze odc. 7

Zbigniew Karpiński

Nowego posta z tej serii długo nie było z dość prozaicznego powodu - protokół z posiedzenia Komisji ds. Nazewnictwa Miejskiego Rady m.st. Warszawy 30 sierpnia został podpisany dopiero 18 października. Na posiedzeniu 20 września niewiele się działo, dlatego potraktuję obydwa tematy łącznie. W międzyczasie wiele się działo - i to dobrego. Po pierwsze, od września miesięcznik "Skarpa Warszawska" publikuje moje felietony pod wspólnym tytułem "Warszawa (nie)nazwana", w których robię to, co w tym cyklu, tylko że mieszcząc się w limicie 2500 znaków. Nie muszę chyba tłumaczyć, że to spełnienie moich kilkuletnich marzeń. 

Po drugie - mimo, że felieton z samej natury zakłada wykorzystanie poetyki szyderstwa, dość szybko okazało się, że muszę się hamować...ponieważ wykpiwany przeze mnie już kilka razy na tym blogu Zespół Nazewnictwa Miejskiego, ponieważ poważnie potraktował mój zgłoszony zupełnie od niechcenia w lipcu przez skrzynkę podawczą Urzędu Dzielnicy Białołęka postulat uhonorowania kilkorga wybitnych polskich muzyków, głównie śpiewaczek.


Skąd macie mieć pewność, że nie zmyślam? O sprawie napisała "Wyborcza" - przed publikacją protokołu, ale nie wiedzieć czemu, kilka miesięcy po posiedzeniu. Są powody, żeby żartować z "wybiórczości" - nie muszę tłumaczyć stałym czytelnikom, że nie krytykowałem honorowania wszystkich włoskich kompozytorów, tylko Belliniego, a wzmianka o "mieszkańcu Warszawy" niech będzie przestrogą dla reporterów, że zgadywanki dla nabicia wierszówki bywają ryzykowne. W każdym razie, dziękuję Zespołowi za uprzejmą reakcję, której niestety zabrakło dla autorów kilku podobnych sugestii.

Konkrety

31 sierpnia radni przegłosowali uchwały m.in. na temat ustanowienia ulicy Kazimierza Brokla (co zakończyło dziwną dyskusję z Radą Dzielnicy Śródmieście), zaułku Ku Szarytkom, skweru Marka Edelmana, ronda Wallów w Ursusie oraz ulicy Vincenzo Belliniego (a jednak...), zaś 21 września - skweru Bronisława Geremka. Udało się też przed wygaśnięciem przewidzianego ustawą terminu zdekomunizować...zaledwie sześć nazw ulic. Bardzo mnie ucieszyło, że otrzymali oni wartościowych patronów o tych samych nazwiskach, co poprzedni: XIX-wiecznego astronoma Jana Kowalczyka, anatoma Michała Reichera-Sosnowskiego (miała to być jego siostra reumatolog Eleonora, ale w ostatniej chwili postanowiono nie zmieniać odmiany nazwy), generała dywizji Klemensa Rudnickiego, legendarnego komentatora sportowego Jana Ciszewskiego (najwidoczniej radni uznali, że jako tajny współpracownik SB nikomu nie zaszkodził) oraz włoskiego wolnomyśliciela Giordana Bruna. W tym ostatnim przypadku ubolewam, że nie wybrano nikogo z kupieckiego rodu Brunów, ale może znajdzie się kiedyś miejsce dla ich uczczenia w rejonie należącej do nich Kamienicy Artystycznej na Pradze. Trudno powiedzieć, czy radni zamierzają wrócić do tematu pozostałych nazw wskazanych przez IPN. Z ustawowego obowiązku nie wywiązały się też m.in. Łódź, Wrocław, Gdańsk i Bydgoszcz. Według ustawy zmian powinien teraz dokonać wojewoda. Jak wspominam w felietonie, który za kilka dni ukaże się w listopadowej "Skarpie", jeszcze w kilku przypadkach udałoby się przeprowadzić dekomunizację na tej samej zasadzie, co w sierpniu (ulice Józefa Szymańskiego, Jana Szymczyka, Kazimierza Grodeckiego).

Spekulacje


Kompletne deja vu - do takiego samego sporu doszło w 2010 r. między zwolennikami upamiętnienia Samuela Orgelbranda i Zygmunta Stępińskiego (znów architekt!) na Mariensztacie. Cieszy pamięć o Karpińskim, a więcej o honorowaniu architektów (m.in. w nawiązaniu do znanej już czytelnikom bloga, ale niekonieczenie "Skarpy" sprawy skweru na Sadach Żoliborskich) napisałem dla grudniowej "Skarpy". 


Moim zdaniem to bardzo rozsądne podejście. Wierzę, że radni z Włoch się ze mną zgodzą.


Oczywiście popieram ten pomysł - ciekawostką jest to, że Nielubowicz był pierwszą osobą uhonorowaną Krzyżem Wielkim Polonia Restituta w III RP. Trochę dziwi mnie dobór słów w tym fragmencie protokołu, ponieważ ulicy wybitnego farmaceuty Binieckiego, ale być może przygotowywana jest zbiorcza uchwała. Gdyby na kampusie zmieściła się trzecia ulica, przypominam, że kilka lat temu do Banku Nazw trafiło nazwisko pierwszego rektora Akademii Medycznej w Warszawie Franciszka Czubalskiego.

O tym już pisałem na blogu. Przypominam, że pierwszy burmistrz w historii Wawra "wygryzł" Tony'ego Halika.



Trudno powiedzieć, czy Zespołowi chodziło o nazwanie alejek, czy tablice pamiątkowe - pewnie chcieli pozostawić decyzję ursynowianom. Temat Chciuka-Celta, który działał też aktywnie w Radiu Wolna Europa, pojawiał się już na pierwszych posiedzeniach wtedy Podkomisji ds. Nazewnictwa Miejskiego.


Prawidłowa postawa, ale ambasady pewnie dalej będą nalegać...


Ciekawostka - nazwę Rozwojowa w latach 1951-90 nosiła Pawła Lipowczana na Okęciu. Żeby tak wróciła jeszcze np. Jakuba Wujka...


W tej sytuacji wnioskodawcy wymyślili plac Farmacji, co też nie spodobało się specjalistom, ale na tym chyba sprawa się skończy. Więcej informacji tradycyjnie w BIP Rady m.st. Warszawy.

Okolice

Radni Wilanowa 18 października przegłosowali listę nazw związanych z lokalną historią i topografią, które chcieliby wykorzystać w przyszłości. Nie czuję się kompetentny ją komentować, wyjaśnienia są zresztą obszerne. Pozytywnie nastrajają pomysły pojawiające się ostatnio...w prasie bulwarowej. Jeden z dziennikarzy warszawskiej redakcji "Faktu" wstawił się za varsavianistą Jerzym Kasprzyckim. Ulica jego imienia miałaby tę dodatkową zaletę, czego zapobiegłaby ewentualnemu biadoleniu w przyszłości nad "kolejnym martyrologicznym patronem" - ministrem spraw wojskowych 1935-39 gen. dyw. Tadeuszem Kasprzyckim (jest patronem m.in. w Krakowie). Co ciekawe, ten sam dziennikarz w prywatnej dyskusji na Facebooku skrytykował moje pomysły patronów jako utrudniające życie "mieszkańcom i przedsiębiorcom", chyba niezbyt się w nie wczytając. Nie wydaje mi się, żeby nazwa "Korolewicz-Waydowej" była bardziej skomplikowana niż "Skłodowskiej-Curie", a trudno o prostszą niż "Ady Sari"...

Trudno też powiedzieć, na jakim etapie jest procedowanie projektu ulic Anny Jantar i Jarosława Kukulskiego na Żoliborzu (oczywiście, tekst źle opisuje ścieżkę administracyjną - burmistrz dzielnicy ma w takich kwestiach najmniej do powiedzenia). Do Anny German pasowaliby świetnie, szkoda, że Irena Jarocka na razie ma mniej szczęścia..

niedziela, 3 września 2017

Warszawskie recenzje nazewnicze odc. 6



Na początek doskonała wiadomość. Spełniły się moje marzenia sprzed około pięciu lat - recenzje nazewnicze będą ukazywały się co miesiąc w "Skarpie Warszawskiej"! Oczywiście, blogowy cykl nie zniknie, ponieważ pismo ma miejsce jedynie na skróconą wersję. Jestem ciekawy odzewu - moje dotychczasowe artykuły w tym miesięczniku dość często z jakimś się spotykały. Nazewnictwo, szczególnie w kontekście dekomunizacji to temat budzący emocje, a trudno pisać felietony bez szczypty ironii i hiperboli. Czekam na etatowych tropicieli "słoików" ;), a na razie przyjrzyjmy się protokołowi z posiedzenia Komisji ds. Nazewnictwa Miejskiego Rady Miasta, które odbyło się 5 lipca.

1. Konkrety

Radni zatwierdzili projekty nadania nazw: plac Konesera, skwer Teherański i ulica Michalińska, o których już pisałem. Zgodzili się też na zniesienie ulicy Pasiecznej na Białołęce (o ironio, na ulicy o tej nazwie w Gdyni mieszka moja rodzina) oraz ulicę Białego Dębu na Mokotowie. "Tyły" Stegien ostatnio opanowała deweloperska pseudopoezja. Czy pójdą za ciosem i doczekamy się ulicy Fioletowego albo Pomarańczowego Dębu?

2. Spekulacje


Alleluja! Będę mocno kibicował tej idei, idzie wszak o jednego z bohaterów mojej książki, który w 1939 r. krótko patronował uliczce w rejonie Dworca Gdańskiego.


To też dla mnie lekko personalna sprawa, ponieważ Olędrami nazywano mennonitów, którzy zasłużyli się dla melioracji w moich rodzinnych żuławskich stronach.


ZNM wypowiedział się dość brutalnie, ale cieszy mnie każdy głos przeciwko galopującej nazewniczej cudzoziemszczyźnie.


W tym wypadku też trudno się dziwić twardości ZNM. Pacta sunt servanda - Jarnuszkiewicz niech poczeka na swoją kolej, oby nie za długo, bo także wywarł swoje piętno na warszawskiej sztuce.


Z cyklu "Co Order Orła Białego, to Order Orła Białego". Nad losami projektu stworzenia ronda Tadeusza Mazowieckiego zastanawiałem się już dość długo...





Dobrze, że tematu nie zarzucono. Być może eksperci znajdą inne miejsce do uczczenia tego pisarza.


Jak widać, włoskie szaleństwo trwa, ale zaczynam rozumieć motywację ZNM. Włoskie nazwiska łatwiej wymówić i zapamiętać niż francuskie czy niektóre niemieckie. Trudno mi jednak zrozumieć, dlaczego eksperci nie pomyśleli o bardziej znanym Gaetano Donizettim, a przede wszystkim Claudio Monteverdim, którego opery wystawiano w Warszawie już w XVII wieku! Nikt też nie upomina się o Piotra Czajkowskiego, choć miał polskie korzenie i jest patronem ulic w kilku innych polskich miastach. Homofobia? Przede wszystkim zaś - Antonio Corelli to powieściowy bohater grany w ponoć kiepskim filmie z 2001 r. przez Nicholasa Cage'a, kompozytor miał na imię Arcangelo... O innych aspektach tematu napiszę do październikowej "muzycznej" Skarpy.

Stare sprawy, o których wspominam, ponieważ nie gościły jeszcze na blogu:



Na koniec akcent humorystyczny. Trudno uwierzyć, że takie propozycje znajdują się w Banku Nazw, to już rozbrajający poziom ekscentryzmu :)


3. Z Rad Dzielnic

Radni Żoliborza wierzą, że możliwe jest uhonorowanie np. nazwami skwerów wszystkich typowanych do tego zasłużonych dla dzielnicy architektów - czyli Jacka Nowickiego, Heleny Skibniewskiej oraz Barbary i Stanisława Brukalskich, a także generała Bronisława Prugara-Ketlinga, którego nazwisko pojawiało się obok Skibniewskiej w kontekście parku przy Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej. Lokalny samorząd chce też nowego patrona w Miasteczku Wilanów zamiast lansowanej przez ZNM ulicy Kordialnej. Rozważani są (już nie po raz pierwszy) Jerzy Kawalerowicz, opiekun pamiątek po Józefie Piłsudskim, jego ochroniarz chorąży Walenty Wójcik oraz organizator warszawskiego Instytutu Agronomicznego Jerzy Beniamin Flatt. Nie wiadomo, czy gdyby sesje Rady Dzielnicy Ursynów odbywały się terminowo, istniałaby już ulica Jana Zumbacha. Skwer Grzegorza Nawrockiego prawie na pewno tak...

sobota, 2 września 2017

Warszawskie recenzje nazewnicze odc. 5

ks. Roman Indrzejczyk

Posiedzenie Komisji ds. Nazewnictwa Miejskiego Rady m.st. Warszawy 25 maja w przeważającej części było poświęcone awanturze na temat Lasu Ireny Jarockiej. Sprawa na razie nie doczekała się realizacji. To wstyd, że "wojna polsko-polska" sięga już tak głęboko! Jej odsłonami były też niedawne spory o skwery Edelmana, Geremka, a nawet Dziekońskiego (lewica i PO storpedowała projekt PiS i przeforsowało jako patronkę Marynę Falską). Oby niedługo nie padła kolejna granica )(nie)śmieszności.

1. Konkrety

7 czerwca radni zatwierdzili projekty uchwał dot. skweru Falskiej i ulicy ks. Romana Indrzejczyka na Żoliborzu. Według wielu admiratorów działalności społecznej prałata, wydzielenie części ulicy Rydygiera to za mały hołd... W ostatniej chwili dodano do porządku dziennego jeszcze jedno głosowanie. Temat powrócił na posiedzeniu 22 czerwca, które było poświęcone jedynie bulwarowi Pattona.


Kolejna odsłona warszawskiej cudzoziemszczyzny. Padło tym razem na silnego człowieka prawicy, więc sprawę wykpiła Pańska Skórka, ale jak to zwykle bywa w takich wypadkach, pomysł Fundacji Ronalda Reagana przepchnięto błyskawicznie.

2. Spekulacje


Jak widać, dla Zespołu Nazewnictwa Miejskiego też są granice cudzoziemszczyzny. Tyle, że nie było takich oporów przy honorowaniu Gottlieba Daimlera lub Carla Benza. Prywatne antypatie?


Z tym też się zgadzam. Wygoda wygodą, ale tak kosmetyczne zmiany to szyderstwo z idei. Czas pokazał, że na tej samej zasadzie można działać inteligentniej.


Interesujący pomysł, ciekawe, czy i kiedy powróci. Uhonorowanie Barchańskiego zwiększyłoby liczbę patronów pochowanych na Cmentarzu Bródnowskim.

George S. Patton jeszcze przed awansem generalskim

czwartek, 6 lipca 2017

Cmentarz Katolicki w Sopocie

Pietà na grobie Szymańskich

Cmentarz katolicki w Sopocie jest od kilka lat młodszy od swojego komunalnego, a kiedyś ewangelickiego, "kolegi". O ile pamięć mnie nie myli, nie zauważyłem na nim przedwojennych nagrobków, nie umniejsza to jednak jego historycznej roli. Z analizy nekrologów z archiwalnych numerów "Dziennika Bałtyckiego" wynika bowiem, że odbyły się na nim pierwsze pogrzeby w kurorcie po zakończeniu II wojny światowej. Do dziś zachowała się brama i kaplica projektu wybitnego architekta Paula Puchmullera (1875-1942), autora m.in. ratusza oraz Łazienek Północnych i Południowych, który sam spoczął wśród współbraci ewangelików (grób nie zachował się do dziś). Znajdują się one u podnóża wzgórza, podejście pod które zapewne stanowi poważne wyzwanie szczególnie dla starszych odwiedzających. Nie pomaga w tym fragmentaryczne wyłożenie błotnistych tarasów polbrukiem przez poszczególne rodziny.

Oznaczenie poszczególnych kwater na terenie cmentarza także jest szczątkowe, dlatego odnalezienie grobów osób wymienionych jako pochowane na tej nekropolii w prasowych epitafiach, na Wikipedii oraz w Sopockim albumie biograficznym Józefa Golca wymagało ode mnie mocnego skupienia się podczas spaceru. Najważniejsze, że mimo pomyłek w tekście tej książki, udało mi się ustalić w miarę dokładnie miejsce pochówku wielu osób zasłużonych nie tylko dla Sopotu. Cmentarz Katolicki nie posiada Alei Zasłużonych, jednak można odnieść wrażenie, że prestiżowy charakter miały pogrzeby w rejonie krzyża, wokół którego znajdują się groby sopockich duchownych, takich jak przedwojenny proboszcz parafii wojskowej w Grudziądzu i patron muzeum w tym mieście, historyk Pomorza ks. prałat ppłk dr Władysław Łęga (1889-1960), budowniczy kościoła św. Michała Archanioła ks. Ambroży Dykier (1911-72), czy prezes Gdańskiego Towarzystwa Teologicznego, wykładowca Seminarium Duchownego ks. kan. dr Jerzy Zaremba (1926-2009). Ten ostatni spoczywa w zbiorowym grobie, na którym znajduje się inskrypcja upamiętniająca duszpasterza Polaków w okresie Wolnego Miasta Gdańska, rozstrzelanego w obozie koncentracyjnym Stutthof ks. Władysława Szymańskiego (1901-40). W 2002 r. został on patronem skweru przy Urzędzie Miejskim.


Na tym samym prostopadłym do ulicy Malczewskiego tarasie spoczywają m.in. rektor Politechniki Gdańskiej w l. 1981-84 Jerzy Doerffer (1918-2006), długoletni dziekan Wydziału Budowy Okrętów, doktor honoris causa m.in. uniwersytetów w Glasgow i Rostocku, Marian Mokwa (1889-1987), czołowy polski malarz marynista, którego duża część dorobku została zniszczona przez hitlerowcówpatron XIX LO w Gdańsku, honorowy obywatel i patron ulicy w Sopocie, jego żona - skrzypaczka i poliglotka Stefania Łukowicz (1892-1975) oraz cieszący się wielkim szacunkiem młodzieży polonista II LO, komendant Hufców Harcerzy w Wolnym Mieście Gdańsku i Wejherowie Michał Urbanek (1896-1982), patron skweru przy ul. Krasickiego.
W równoległej alejce po prawej stronie (patrząc od bramy cmentarza) znajduje się m.in. grób dra Wołodymyra Decykewycza (1865-1949), ostatniego namiestnika Galicji w 1918, dyrektora departamentu austriackiego MSW, długoletniego senatora UNDO z woj. lwowskiego oraz kierownika Kliniki Chirurgii Urazowej Akademii Medycznej w Gdańsku prof. Jerzego Lipińskiego (1932-2013). Niemal u szczytu tarasu znajduje się monumentalny, lecz mocno zaniedbany grobowiec zasłużonego dla dokumentowania zbrodni w Stutthofie prokuratora Sądu Okręgowego Tadeusza Kuligowskiego, przed wojną sędziego na tym samym szczeblu w Poznaniu. W równoległej do tych dwóch alejce położonej bliżej południowej granicy cmentarza jest zaś pochowany Bolesław Kasprowicz (1895-1982), rektor Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie 1962-65, doktor honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego i w Rostocku, przed II wojną światową konsul honorowy Rumunii i radny Gdyni.


Idąc dalej w kierunku ogrodzenia od strony ulicy Księżycowej można zobaczyć okazały grób rodzinny z niewielkim nieśmiertelnikiem upamiętniającym Ryszarda Semkę (1925-2016), długoletniego dziekana Wydziału Architektury Wnętrz i Wzornictwa Przemysłowego PWSSP w Gdańsku, najbardziej znanego jako projektant odbudowy elbląskiej starówki oraz współtwórca Pomnika Ofiar Grudnia '70 w Gdyni, oraz skromny krzyż na miejscu wiecznego spoczynku Adama Haupta (1920-2006) - rektora PWSSP 1962-65, kilkukrotnego dziekana jej Wydziału Architektury, współautora pomników: Obrońców Wybrzeża na Westerplatte i w byłym obozie koncentracyjnym w Treblince.

Dominantą południowo-wschodniego narożnika cmentarza jest symboliczna mogiła kpt. Alojzego Bruskiego "Graba" (1914-46), dowódcy oddziałów partyzanckich "Cisy-100" AK i "Świerki II" Delegatury Sił Zbrojnych. Za dezercję z LWP i prowadzenie walki zbrojnej ze zdemoralizowanymi jednostkami sowieckimi w rejonie Borów Tucholskich został on stracony w więzieniu we Wronkach. Idąc w jego kierunku, mijamy po lewej stronie skupisko grobów dziecinnych oraz miejsce pierwszych pochówków w latach międzywojennych. Spoczęli tam m.in. Mieczysław Okęcki (1882-1952), wojewoda gdański 1945-46, wiceszef resortu komunikacji PKWN z ramienia SD, naczelny inżynier Afganistanu 1938-44, wykładowca Politechniki Gdańskiej oraz wicekonsul RP w Bombaju dr Tadeusz Lisiecki (1906-78), zasłużony dla ewakuacji polskich dzieci z Syberii. Pod względem artystycznym w tym rejonie wyróżnia się grób kierownika Zakładu Spawalnictwa Centralnego Biura Konstrukcji Okrętowych Orestenego Bohdanowicza (1920-2001).


Inne wybitne osoby pochowane w kwaterach między aleją prowadzącą do krzyża a ogrodzeniem od południa to m.in.:
- Jan Bianga (1910-82), przed II wojną czołowy bokser Gedanii, jako trener współpracownik opiekuna kadry narodowej Feliksa Stamma
- Bronisław Budzyński (1888-1951), prezes Gminy Polskiej Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku 1937-39, poseł do Volkstagu, szef Wojewódzkiego Komitetu SD
- Zofia Czepielówna-Schiller (1920-97), solistka Opery i Filharmonii Bałtyckiej, śpiewaczka innych oper m.in. lwowskiej
- Roman Heising (1902-89), rektor PWSM w Sopocie 1961-72, solista Opery Poznańskiej, metodyk śpiewu
- Edward Hodura (1938-91), trener rugby w Ogniwie Sopot
- Henryk Niewiadomski (1905-92), prorektor Politechniki Gdańskiej 1952-54 i 1960-66, specjalista technologii tłuszczów
- Maria Ostrowska (1906-2000), komendantka Chorągwi Harcerek w Wolnym Mieście Gdańsku 1935-39, dyrektorka Gimnazjum i Liceum Handlowego w Sopocie
- Tadeusz Pompowski (1910-85), prorektor Politechniki Gdańskiej 1957-59, dziekan Wydziału Chemicznego 1954-57 i 1961-65, prezes Zarządu Oddziału Gdańskiego Polskiego Związku Filatelistów 1961-69
- Jan Samsonowicz (1944-83), współtwórca Ruchu Młodej Polski, członek prezydium Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność", prawdopodobnie zamordowany przez SB
- Jerzy Słaboszowski (1932-81), trener piłki nożnej (Lechia Gdańsk, Arka Gdynia, reprezentacje Polski juniorów)
- Stefania Stipal (1903-2000), komendantka Lwowskiej Chorągwi Harcerek 1933-38, tamtejszej Chorągwi Szarych Szeregów, dyrektorka żeńskiego gimnazjum i liceum w Przemyślu
- Marian Strzelecki (1924-73), malarz, artysta tkacz, wiceprezes Zarządu Okręgu ZPAP, charakterystyczny porośnięty bluszczem głaz kilkadziesiąt metrów na lewo od głównej bramy


Wyprawa na najwyższe tarasy południowej części nekropolii wymaga sporej determinacji (szczególnie w przypadku złych warunków atmosferycznych), ale właśnie tam, w okolicy okazałego grobowca Lipskich, znajduje się chyba najczęściej poszukiwana mogiła w Sopocie - Weroniki Miłosz (1887-1945), matki poety-noblisty, która zaraziła się śmiertelnie tyfusem od Niemki, którą opiekowała się w Żuławkach, gdzie początkowo była pochowana. Nieco bliżej alejki z krzyżem spoczywają: biochemik Karol Taylor (1928-97), rektor Uniwersytetu Gdańskiego 1984-85 odwołany za udział w pogrzebie zamordowanego studenta, dyrektor Instytutu Biologii UG oraz Stanisław Karolak (1931-2009), dyrektor Instytutu Filologii Romańskiej Uniwersytetu Śląskiego, kilkukrotnie wyróżniany we Francji i Belgii członek-korespondent PAU. Trudno nie zauważyć polichromowanego grobu Pabisiaków oraz nagrobka aktora i reżysera teatralnego Gwidona Trzywdara-Rakowskiego (1889-1962), w latach międzywojennych kierownika Teatru Domu Żołnierza w Warszawie i Marynarki Wojennej w Gdyni.


W alei prowadzącej od bocznej bramy do domu pogrzebowego warto po lewej stronie zwrócić uwagę na grób wiceministra infrastruktury w rządzie Marka Belki, dziekana Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Gdańskiej prof. Ryszarda Krystka (1941-2017). Po prawej stronie spoczywa wiceprezydent Warszawy 1922-27, przewodniczący stołecznego zarządu Związku Ludowo-Narodowego i jego poseł dr Konrad Ilski (1885-1963) oraz jego żona Leokadia Nowacka-Ilska, pianistka, pedagog Akademii Muzycznej w Gdańsku. Po minięciu domu pogrzebowego widzimy grobowce dwóch lekarskich rodów. Najbardziej znanym przedstawicielem jednego z nich był radiolog Tadeusz Zieliński (1919-81), prorektor Akademii Medycznej 1972-75, dziekan Wydziału Lekarskiego 1962-66, drugiego - kierowniczka Kliniki Pediatrii AM Marta Uszycka-Karcz. W skład obydwu wchodzili medycy wojskowi, np. płk dr Michał Dobulewicz (1884-1970), m.in. ordynator oddziału chirurgicznego warszawskiego Szpitala Ujazdowskiego.

U podnóża domu pogrzebowego spoczywa m.in. wiceminister b. dzielnicy pruskiej i konsul generalny RP w Paryżu Bohdan Chełmicki (1880-1962) i komendant Inspektoratu Rejonowego AK Przasnysz-Maków Mazowiecki kpt. Julian Opalski (1909-97), ale chyba przede wszystkim stryj Donalda Tuska plastyk Bronisław "Beni" (1935-2000), projektant m.in. prestiżowej nagrody literackiej "Czerwona Róża" oraz dziadek polityka Józef (1907-87) - urzędnik kolejowy i lutnik, bohater afery w okresie wyborów prezydenckich w 2005 roku związanej z jego służbą w Wehrmachcie. Symboliczny grób zamordowanego w Piaśnicy Władysława Cieszyńskiego (1891-1939), redaktora naczelnego "Gazety Gdańskiej", sekretarza generalnego Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki został tymczasowo zdemontowany w związku z pogrzebem kmdra Jana Rafała Felczaka, kierownika Zakładu Radiologii Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej.


Godne uwagi osoby pochowane w północnej części cmentarza to m.in. (w kolejności od najwyższych do najniższych tarasów):
- Tomasz Langer (1939-2007), dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego 1978-81, prz. WRN 1988-90
- Bolesław Srocki (1893-1954), poseł BBWR 1928-30, zastępca red. nacz. "Biuletynu Informacyjnego", red. nacz. podziemnych "Wiadomości Polskich"
- Janusz Christa (1934-2008), autor komiksów m.in. "Kajko i Kokosz"
Witold Tubielewicz (1902-93), dyr. Instytutu Budownictwa Wodnego PAN 1957-61, prz. Rady Naukowej Instytutu Morskiego 1950-80, dyrektor techniczny Gdańskiego Urzędu Morskiego
- Bronisław Colonna-Czosnowski (1873-1949), architekt (m.in. kościół Chrystusa Króla w Warszawie, hotel Francuski w Krakowie)
- Jerzy Afanasjew (1932-91), kierownik teatru studenckiego Bim-Bom, główny reżyser TV Gdańsk 1973-82, autor utworów w duchu groteski i surrealizmu
- płk Jerzy Borejsza (1889-1975), zastępca szefa Departamentu Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych 1925-26, komendant Centralnej Szkoły Podoficerów Lotnictwa
Józef Ryszka (1893-1970), major WP, senator z woj. białostockiego 1935-38, poseł 1938-39, kwatermistrz Samodzielnej Brygady Spadochronowej
- Romuald Frejer (1926-87), rzeźbiarz, założyciel teatru studenckiego "Co to"
- Bernard Milewski (1895-1967), przed II wojną radny Gdańska, po wojnie - Sopotu, wiceprezes Zjednoczenia Zawodowego Polskiego w Wolnym Mieście Gdańsk, patron ulicy w Gdańsku-Oliwie
- mjr Franciszek Leszczyński (1905-71), komendant Obwodu AK Rawa Mazowiecka 1944-45
- Maria Moczydłowska (1886-1969), posłanka Nar. Zjednoczenia Ludowego 1919-22, nauczycielka
- Mikołaj Kostecki (1924-2009), rektor Wyższej Szkoły Morskiej w 1981, usunięty z powodów politycznych

Być może w przyszłości dodam kolejne biogramy, ponieważ nie udało mi się jeszcze stwierdzić, czy wszystkie osoby, o których mam takie przekazy, rzeczywiście spoczywają na cmentarzu katolickim. Dokładniejsza galeria niebawem pojawi się tradycyjnie na profilu Facebooka.