Podsumowanie roku 2010: Nazwy ulic nadane w 43 największych miastach Polski

Nigdy nie wiadomo, kiedy następny raz znajdzie się czas na podobną "wyliczankę" i czy w ogóle, dlatego póki go jeszcze trochę mam sporządziłem listę nazw ulic wprowadzonych w 2010 r. w polskich miastach o liczbie ludności przekraczającej 90 tysięcy mieszkańców. Trudno mi powiedzieć, czy to tendencja dotycząca wszystkich lat parzystych :), jednak był to rok bardziej obfity w nadania nazw niż ubiegły, a wiele wskazuje na to, że podsumowanie roku 2012 również będzie pokaźne (m.in. po raz pierwszy w tej kadencji pojawią się co najmniej dwie nowe nazwy ulic w Krakowie, po raz kolejny pojawi się w nim też ostatnie na liście Jastrzębie-Zdrój). Poniżej możecie znaleźć odnośniki do biografii wielu interesujących postaci - bohaterów II wojny światowej, działaczy opozycji demokratycznej z czasów PRL, kompozytorów, malarzy, uczonych, pedagogów, sportowców. Co nie dziwi, da się zauważyć echa katastrofy smoleńskiej, często pojawia się też nazwisko "ochotnika do Auschwitz" Witolda Pileckiego.

Tradycyjnie jeżeli traficie na postaci w jakiś sposób Wam bliskie lub patronów bliskich Wam miejsc - przyjemność po mojej stronie :) Mam nadzieję, że już niedługo na blogu pojawi się lista innych decyzji radnych tych miast związanych z symboliką historyczną podjętych w 2010 r. Oczywiście wciąż możecie się zapoznać z analogicznymi zestawieniami dotyczącymi roku 2011.

Warszawa
-marsz. Ferdynanda Focha (Śródmieście)

-plac Jacka Kuronia (Żoliborz)

-Przy Fosie (Bemowo)

-rondo Tybetu (Wola)

-Jedwabna (Ursynów)

-skwer Samuela Orgelbranda (drukarz, wydawca; Śródmieście)

-Zamożna (Białołęka)

-Mieczykowa (Wilanów)

-rondo Bohdana Pniewskiego (architekt; Ochota)

-Maksymiliana Roli (działacz rzemieślniczy, żołnierz AK; Wawer)

-Sopocka do Juliusa Fuczika (Mokotów)

-park Harcerskiej Poczty Polowej Powstania Warszawskiego (Bielany, Żoliborz)

-Złotych Dębów (Białołęka)

-Pigwy (Wilanów)

-park Nad Balatonem (Praga Południe)

-bulwar Bohdana Grzymały-Siedleckiego (varsavianista, radny miasta; Śródmieście)

-Petera Frasera (premier Nowej Zelandii, pomagał polskim sierotom; Ursynów)

-Rybacka d. część Bruszewskiej (Białołęka)

-Przy Trasie (Białołęka)

-park Zbigniewa Herberta (Bielany)

-park Olszyna (Bielany)

-rondo Jana Szala (konstruktor lotniczy; Włochy)

-plac Pole Elekcyjne (Wola)

-Oriona (Bielany)

-gen. Stanisława Skalskiego (lotnik wojskowy; Praga Południe)

Kraków
-płka Władysława Gnysia (pilot myśliwski; XIV)

-Zamglona (VIII)

-Sochy (XIV)

-kładka Ojca Bernatka (przeor bonifratrów; I i XIII)

-Henryka i Karola Czeczów za Braci Czeczów

-skwer Mariana Eilego (red. nacz. Przekroju)

-skwer gen. Charlesa de Gaulle’a

Łódź

-Karkonoska, gen. Mariusza Zaruskiego, Nad Dobrzynką

-park Źródła Olechówki

-plac 4 czerwca 1989 roku

-Śródziemnomorska, Daktylowa, Mandarynkowa

Wrocław

-rondo rtm. Witolda Pileckiego

-Machnicka, Raszowska, Stradomska (Polanowice)

-Jaśminowa (Pawłowice)

-Dobrzykowicka (Wojnów)

-Podolska (Muchobór Wielki)

-Tyniecka (Oporów)

-Ludwika Kubali (historyk, Poświętne)

-Sieroszowicka (Marszowice)

-Jaźwińska (Stabłowice)

-Geodezyjna (Widawa)

-Stanisława Koniecpolskiego (hetman wielki koronny, Jerzmanowo)

-Johannesa Brahmsa (kompozytor, Jagodno)

-Agatowa (Ołtaszyn)

-aleja Śląska (Pilczyce)

-kontradm. Stefana Frankowskiego (obrońca Helu), marsz. Edwarda Rydza-Śmigłego, gen. Marii Wittek (Ołtaszyn)

-Waniliowa, Cynamonowa, Szałwiowa (Lipa Piotrowa)

-Olbrachtowska (Stabłowice)

-skwer Niezależnego Zrzeszenia Studentów (Stare Miasto)

-rondo Piotra Bednarza (działacz "Solidarności")

-skwer Skaczącej Gwiazdy

Poznań

-Stanisława Matyi (przywódca "Poznańskiego Czerwca"), d. część Towarowej

-Zimorodka, Rybitwy, Kormorana, Perkoza, Łyski, Krzyżówki, Cyraneczki, Mewy (Główieniec)

-Ziemska (Spławie)

-Józefa Rivolego (profesor leśnictwa, Podolany)

-skwer Jerzego Kurczewskiego (dyrygent, kompozytor, Wilda)

-park Romana Maciejewskiego (kompozytor, Poznań)

Gdańsk

-Zygmunta Chychły (bokser, Południe)

-skwer prof. Pawła Gałuszki (psychiatra, Strzyża)

-Kazimierza Wielkiego (Południe)

-Morelowa (Południe)

-Władysława Jagiełły (Południe)

-Mariana Kołodzieja (scenograf, Południe)

-Kapitańska (Wyspa Sobieszewska)

-Marynarska (Wyspa Sobieszewska)

-Szkutnicza (Wyspa Sobieszewska)

-Blizowa d. Wysoka (Nowy Port)

-Mariana Pelczara (historyk, Południe)

-Eugeniusza Węgrzyna (Południe)

-Łapalicka (Kokoszki)

-Forsycji (Wyspa Sobieszewska)

Szczecin

-Astronomiczna (Nad Odrą)

-Storczykowa, Serdeczna (Dąbie)

-Guliwera (Pogodno)

-rondo Ofiar Katastrofy Smoleńskiej (Śródmieście)

-park Wszystkich Dzieci (Dąbie)

-Małej Syrenki (Nad Odrą)

-Michała (Pogodno)

-Rumiankowa (Dąbie)

-Fiordów, Celtycka, Wojskiego (Pogodno)

-Józefa Romana, Bronisława Sobola, Tadeusza Drygasa, Mirosława Kimnesa, Janusza Michniowskiego, Bogusława Świątkiewicza (żołnierze podziemia niepodległościowego, Nad Odrą)

-Malachitowa (Pogodno)

-Jana Stecia (kombatant, prawdopodobnie b. funkcjonariusz MO, Nad Odrą), przemianowana na Jana Kułakowskiego

-Zygmunta Duczyńskiego (twórca Teatru Kana, Śródmieście)

Bydgoszcz

Karkonoska

rtm. Witolda Pileckiego

Józefa Makowskiego (malarz, rzeźbiarz)

Teofila Ociepki (malarz prymitywista)

Krzysztofa Candera (malarz)

Stanisława Horno-Popławskiego (rzeźbiarz, malarz)

most Prezydenta Lecha Kaczyńskiego

nabrzeże Mieczysława Dutkowskiego (działacz na rzecz Kanału Bydgoskiego)

Szczepana Jankowskiego (kompozytor, organista, dyrygent)

Filtrowa

skwer Mikołaja Kopernika

most Władysława Jagiełły

most Żeglugi Bydgoskiej

Trasa Uniwersytecka

Lublin

Chiary Lubich (działaczka katolicka)

Stanisława Węglarza (działacz "Solidarności")

Kasztelańska, Relaksowa, Dywizjonu 303

rondo por. Henryka Cybulskiego (komendant samoobrony Przebraża na Wołyniu)

Katowice

-Katowicki Park Leśny (odebranie imienia członka KC PZPR i wiceprz. CRZZ Romana Stachonia)

-skwer rtm. Witolda Pileckiego

-króla Władysława Jagiełły d. część al. B. Krzywoustego

-Pijarska

-skwer Roberta Oszka (kapitan marynarki, powstaniec śląski)

-skwer Bolesława Szabelskiego (kompozytor, organista)

-skwer Tadeusza Jasińskiego (bohater obrony Grodna w 1939 r.)
-plac Miast Partnerskich
-rondo Józefa Nowary (szablista)

-rondo ks. Konstantego Michalskiego (filozof, historyk filozofii)
-skwer ks. Franciszka Macherskiego (duchowny z Dębu)
-plac Klasztorny

-aleja ks. Henryka Pobożnego d. część B. Chrobrego

-park Bogucki, Wełnowiecki, Zadole, Murckowski, Powstańców Śląskich

-rondo Zesłańców Sybiru

-skwer Piastów Śląskich

-Białobrzeska

-park Giszowiecki

-skwer Kazimierza Gołby (pisarz)

Białystok 

plac Opatrzności Bożej (Wysoki Stoczek)

Kameliowa (Dojlidy Górne)

bulwary ks. dra Stanisława Hałko (Bojary)

Franciszka Malinowskiego (prz. Rady Miejskiej, Wygoda)

Franciszka Karpińskiego d. część Myśliwskiej (poeta, Dojlidy)

plac arch. Krystyny Drewnowskiej (Jaroszówka)

Chłodna (Zawady)

Gdynia

-Leśna Polana (Dąbrowa)

-park Marii i Lecha Kaczyńskich

-promenada Prezydenta Ryszarda Kaczorowskiego

-park adm. floty Andrzeja Karwety (Oksywie)

-Wiktora Roszczynialskiego (adwokat, radny, Orłowo)

-rondo Karlskrona

-Macieja Płażyńskiego, Arkadiusza Rybickiego (Śródmieście)

-Stanisława Filipkowskiego, Romana Felińskiego, Adama Kuncewicza, Tadeusza Zielińskiego (architekci, Chwarzno-Wiczlino)

-rondo Anny Walentynowicz (Obłuże)

Częstochowa

Ludwika Trochimowskiego (zasłużony dla Huty i elektryfikacji miasta)

gen. Gustawa Orlicz-Dreszera

Aleksandra Szymona Grabary (profesor budownictwa), Juliana Kalinki (naczelnik miasta w powstaniu styczniowym), Jacka Kuronia

skwer Kaliny Jędrusik (aktorka, piosenkarka)

plac Katyński

Radom 

Leszka Kołakowskiego (filozof)

aleja Tajnej Organizacji Nauczycielskiej

Cedrowa

rtm. Witolda Pileckiego

Sosnowiec

rondo Solidarności

Jamesa Watta (pionier rewolucji przemysłowej)

Toruń

Pera Jonssona (żużlowiec - za życia!)

rondo Podoficerów

św. Klemensa d. Jędrzeja Śniadeckiego

Jana i Jędrzeja Śniadeckich

rondo Bielawy

Rojewska

Alladyna, Krasnoludków, Sindbada, Pana Kleksa

Stanisława Sędziaka (oficer AK, DSZ i WiN)

rondo marsz. Ferdynanda Focha

rondo Jacka Kuronia

Kazimierza Osmańskiego (sportowiec, trener hokeja na lodzie)

Sezamkowa d. Krasnoludków

skwer Inwalidów Wojennych

rondo Teofila Lorkiewicza (leśnik)

Kielce

Prezydenta Lecha Kaczyńskiego

zniesiono Czereśniową, Gronową, Porzeczkową, Gruszkową, Kubusia Puchatka, gen. Tadeusza Kutrzeby, gen. Wiktora Thommee, Kwiatową, Letnią, Rudników, Rutkowskiego, Słowiczą, Szydłowską, Śliwkową, Truskawkową, Tylną, Wąską, Węgle, Wodzisławską, Wrocławską, Widok, Wilczą, Zapłotek

osiedle Sieje

Jaworowa

Gliwice

Karnawałowa

Jeziorna

Zabrze

rondo Żołnierzy – Górników

prof. Wilibalda Winklera (elektroenergetyk, wojewoda śląski)

Bytom

plac Witolda Szalonka (kompozytor)

Rzeszów

Anyżkowa, Miętowa, Tymiankowa

rondo Krzyża Świętego

plac Maurycego Allerhanda (profesor prawa)

skwer św. Jana z Dukli

skwer Grażyny Gęsickiej (minister rozwoju regionalnego)

Olsztyn
Maryny Okęckiej-Bromkowej (dziennikarka, literatka, os. Generałów)
plac Ofiar Katastrofy Smoleńskiej (os. Nad Jeziorem Długim)
ks. bpa Tadeusza Płoskiego (biskup polowy, d. część al. gen. Wł. Sikorskiego, Jaroty)
plac Xawerego Dunikowskiego (rzeźbiarz, malarz, Śródmieście)
Tulipanowa (Redykajny)
skwer gen. Augusta Fieldorfa-Nila (Jaroty)
Calineczki (Pieczewo)
Mieczysława Pimpickiego (pionier medycyny sportowej, os. Generałów)
prof. Stanisława Swianiewicza (ekonomista, sowietolog, os. Generałów)
Grażyny Langowskiej (polityk, działaczka "Solidarności", os. Generałów)

Bielsko-Biała
rondo gen. Augusta Emila Fieldorfa "Nila"
rondo Anieli Libionki (działaczka harcerska)

Ruda Śląska
Orla (Halemba)
ks. Stanisława Bisty (rektor seminarium duchownego, Kochłowice)
aleja Piastów Śląskich

Rybnik
Targowa
osiedle Różane
skwer ks. dra Marka Drogosza (rekolekcjonista, egzorcysta)
rondo Rymer-OPA
rondo Garbocze, rondo Powstańców Śląskich

Tychy

ronda Harcerskie, św. Jadwigi

Dąbrowa Górnicza

plac Pamięci Zbrodni Katyńskiej

Płock

rondo Romana Dmowskiego

rondo Dariusza Stolarskiego (działacz opozycji demokratycznej)

ks. prałata Stefana Niedzielaka (kapelan AK i WiN, działacz opozycji demokratycznej)

rondo rtm. Witolda Pileckiego

Chełmińska, Bałtycka

Trasa ks. Jerzego Popiełuszki

Elbląg

brak

Opole

prof. Leszka Kuberskiego (historyk)

Wiosenna

Wielkanocna

rondo gen. Tadeusza Rozwadowskiego (szef Sztabu Generalnego)

Gorzów Wielkopolski

Dziewięciu Muz
Środkowa, ks. Augustyna Szamarzewskiego (działacz pracy organicznej), Karola Hermy (dyrektor II LO)
Ireny Sendlerowej, Marka Edelmana
Nizinna, Podmokła, Torfowa
Uranitowa
Jedwabnicza
Jastrzębia

Wałbrzych
brak

Zielona Góra
Ekologiczna
plac Makusynów (szczep harcerski - "synowie Makuszyńskiego")

Włocławek
brak

Tarnów
zakątek Króla Władysława Łokietka
skwer Starej Synagogi

Chorzów
brak

Koszalin
Magnolii, Na Wilkowo, Korzenna, Szafranowa
rondo Lecha Żyły (dyrektor I LO, radny)

Kalisz
Szlak Bursztynowy, rondo Klaudiusza Ptolemeusza (uczony grecki, w dziele Geografia wspomniał o Calisii), rondo Celtyckie, rondo Rzymskie 

Legnica
Objazdowa

Grudziądz
Tadeusza Marii Kantora (plastyk, twórca Teatru Cricot 2)
Artura Nacht-Samborskiego (malarz)
Północna
park Miejski
skwer Teatralny im. Czesława Niemena
rondo Zbigniewa Herberta
Platanowa
rondo marsz. Edwarda Rydza-Śmigłego
rondo rtm. Witolda Pileckiego
rondo Matematyka Jana Sikorskiego (nauczyciel matematyki w II LO)

Słupsk
Leszczynowa
gen. Dezyderego Chłapowskiego (wojskowy, polityk, pionier pracy organicznej)

Jaworzno
Pogodna
Henryka Partyki (konstruktor kopalń, działacz społeczny) 
rondo NSZZ Solidarność
Kolorowa

Jastrzębie-Zdrój
Dubielec, Towarowa, Energetyków, Moszczenicka, Rozwojowa, Mączna, Zamłynie, Kępa, Kolonia Jana, Tęczowa, Okręgliki

Pierwszy nie znaczy najsławniejszy (Historyczne to i owo, odc. 2)

Na pewno pamiętamy ze szkoły wkuwanie: pierwszy król polski - Bolesław Chrobry, pierwszy król elekcyjny - Henryk Walezy, pierwszy prezydent RP - Gabriel Narutowicz... (pierwszy Polak w kosmosie - Pan Twardowski :)) Wydawałoby się, że zrobienie czegoś ważnego wcześniej niż inni automatycznie gwarantuje miejsce w annałach, chociaż oczywiście nie gwarantuje długiego i szczęśliwego życia, czego boleśnie doświadczył Jurij Gagarin, a jeszcze boleśniej, bo jako przegrany w wyścigu na Biegun Północny, Robert Falcon Scott. Jednak nie zawsze kwestię pierwszeństwa da się jednoznacznie rozstrzygnąć. Np. o ile dość łatwo sporządzić listę dotychczasowych prezydentów Polski (aczkolwiek ten termin ma o wiele dłuższą tradycję w polskim sądownictwie niż w polityce), o tyle odpowiedź na pytanie o pierwszego polskiego premiera nie jest już jednoznaczna. Teoretycznie był nim...Stanisław August Poniatowski jako przewodniczący powołanej na mocy Konstytucji 3 Maja Straży Praw. Jeżeli nie uwzględnić tego efemerycznego ciała, kandydatem jest pierwszy przewodniczący Rady Ministrów Księstwa Warszawskiego Stanisław Małachowski. Jeszcze większe zamieszanie panuje w kwestii gabinetów II RP. Za jej pierwszego premiera często odruchowo uznaje się Ignacego Daszyńskiego, chociaż jego Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej (tzw. lubelski) reprezentowało mało kogo więcej niż jego członków. Pozostaje więc wybierać między Jędrzejem Moraczewskim a Władysławem Wróblewskim z ostatniego rządu Rady Regencyjnej, za czym opowiadają się autorzy książki Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej.

Można także przytoczyć wiele przykładów polskich i zagranicznych organizacji czy też instytucji, które dopiero z biegiem czasu się "rozkręciły", przez co kontynuatorzy szczytnej misji przyćmili pionierów. Poniżej podaję kilka przykładów takich słusznie czy niesłusznie zapomnianych postaci. Nie wykluczam dopisania w przyszłości do tej listy kolejnych pozycji:

1. Pierwszym dowódcą polskiej armii noszącym tytuł hetmana (konkretnie: wielkiego litewskiego) został po swoim zwycięstwie nad Tatarami pod Oczakowem w 1497 r. Konstanty Ostrogski. Jego największymi sukcesami militarnymi były bitwy: z tymi samym przeciwnikiem pod Wiśniowcem w 1512 r. i z siłami Wielkiego Księstwa Moskiewskiego pod Orszą w 1514 r. W tej pierwszej batalii wspomagał go pierwszy w historii hetman wielki koronny Mikołaj Kamieniecki. Pierwszą osobą, która sprawowała ten urząd dożywotnio był od 1581 r. wybitny wódz Jan Zamoyski.

2. Znawcy średniowiecza pamiętają pierwszego rektora Akademii Krakowskiej wybitnego prawnika Stanisława ze Skarbimierza. Pierwszym rektorem Akademii Wileńskiej był sam Piotr Skarga, któremu - obok Janusza Korczaka i Józefa I. Kraszewskiego - poświęcony jest rok 2012. Znacznie słabiej się pamięta pierwszego rektora Uniwersytetu Warszawskiego, mimo że sprawował on swą funkcję aż 13 lat (1818-31). Mowa o Wojciechu Anzelmie Szweykowskim (1773-1838), pijarze, którzy w ramach wcześniejszej działalności pedagogicznej zajmował się głównie językonawstwem, jednak na uczelni sprawował funkcję dziekana wydziału teologicznego.

3. Pierwszym prezesem zasłużonego dla polskiego życia umysłowego początku XIX wieku Towarzystwa Przyjaciół Nauki w Warszawie nie był Stanisław Staszic, lecz sprawujący jednocześnie godność sufragana diecezji warszawskiej Jan Chrzciciel Albertrandi (1731-1808). Do tego odpowiedzialnego zadania predestynował tego syna Włocha i Polki udział w licznych ważnych projektach kulturalnych polskiego oświecenia, takich jak Biblioteka Załuskich, Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, czy pisma "Monitor" oraz "Zabawy Przyjemne i Pożyteczne". Tym bardziej dziwi, że splamił się reakcyjną postawą po powstaniu kościuszkowskim. Był też królewskim bibliotekarzem i tłumaczem Przypadków Robinsona Kruzoe. Dopiero po jego śmierci kierownictwo zrzeszająca zasłużonych uczonych (niekoniecznie profesjonalnych), uczonych i mecenasów przejął utożsamiany z nią publicysta polityczny i geolog rodem z Piły, zaś po jego zgonie w 1826 r. - inny ówczesny autorytet - Julian Ursyn Niemcewicz.

4. Zwierzchnikiem Albertrandiego jako pierwszy biskup ordynariusz w historii diecezji warszawskiej był Józef Miaskowski (1744-1804). Wcześniej sprawował on funkcję administratora diecezji poznańskiej, do której, co ciekawe, należała wówczas stolica Polski. Był to jedyny biskup warszawski nie będący jednocześnie metropolitą (archidiecezja warszawska powstała dopiero). Mimo, że otrzymał godność bullą papieską z 1798 r, przyjął sakrę dopiero dwa lata później. Jego krótkie rządy przypadły na burzliwy okres w dziejach Kościoła (papież Pius VI zmarł na wygnaniu we Francji, zaś jego następca Pius VII został pojawił się w Rzymie dopiero 4 miesiące po konklawe) oraz Polski i Warszawy (okupacja pruska, zapaść gospodarcza miasta).

5. W "rządzie lubelskim" resortem wojny kierował komendant Polskiej Organizacji Wojskowej Edward Rydz-Śmigły. W warszawskim rządzie Moraczewskiego Ministerstwo Spraw Wojskowych objął pułkownik Jan Wroczyński (1876-1945), zasłużony inżynier wojskowy w barwach armii rosyjskiej. Swoim doświadczeniem w budowie fortyfikacji służył również w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Ostatecznie przeszedł na emeryturę w stopniu generała dywizji w 1923 r., kontynuując pracę w wyuczonym zawodzie. Cień na jego biografii położyły związki ze skrajnym Pogotowiem Patriotów Polskich w latach 20. Podobnie anonimową dla przeciętnego Polaka osobą jest minister spraw wojskowych w kolejnych czterech gabinetach - generał dywizji Józef Leśniewski, również weteran carskiej armii. Dopiero w 1920 r. nadszedł na tym stanowisku czas legionowego "szefa" - Kazimierza Sosnkowskiego.

okazały nagrobek Jadwigi Sosnkowskiej na Starych Powązkach

U(z)bekistan i Myszka Miki

 Grób Barszczewskich na Starych Powązkach

Czasami wycieczka do Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego może być bardziej owocna niż można by oczekiwać :) Po prawdzie gros ciekawostek, którymi zamierzam Was tu raczyć, pochodzi z zebranych w niej książek, głównie Biogramów uczonych polskich Ossolineum i różnego rodzaju przewodników po cmentarzach, jednak nie spodziewałem się, że dzięki pewnej wystawie prezentowanej na pierwszym piętrze czytelni poznam postać, którą będę mógł potraktować jako wzór. Myślę tu o zasłużonym dla poznawania przez Europejczyków Azji Środkowej podróżniku, geografie i fotografie, pułkowniku armii rosyjskiej Leonie Barszczewskim (1849-1910). Jeśli macie taką możliwość, gorąco zachęcam do zapoznania się tą przygotowaną przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, Ambasadę Republiki Uzbekistanu i Instytut Archeologii UW ekspozycją. Do 29 marca zostało jeszcze trochę czasu, dlatego nie chcę tutaj zdradzać szczegółów eskapad Barszczewskiego ani niestety tragicznego końca jego żywota. Nie od rzeczy będzie jednak przypomnieć, że takie jak Barszczewski przykłady zasług polskich geologów, etnografów, administratorów (często w mundurach, jeszcze częściej - byłych zesłańców) dla Syberii, Kaukazu, Dalekiego Wschodu, czy terenów dawnego Turkiestanu trudno zliczyć. O niektórych wspominałem w poście o znaczkach. Dlatego jestem dumny, że w bliskim mi z pewnych (choćby geograficznych) względów Malborku znajdują się ulice Benedykta Dybowskiego i Jana Czerskiego. Umiejętność znalezienia się tych ludzi w często bardzo trudnych i niewdzięcznych sytuacjach życiowych budzi mój najwyższy podziw.

***

Poza sprawami uczelniano-zawodowymi, zajmowałem się w sobotę wydaną w Łodzi w 1974 r. książką Janusza Dunina pt. Papierowy bandyta. Książka kramarska i brukowa w Polsce. Sam się sobie dziwię, że blog, który w moim zamyśle miał stanowić spis suchych informacji źródłowych zebranych w jednym miejscu gwoli późniejszego wykorzystania, porusza coraz więcej tematów, które powodują u mnie uczucie lekkiego wstydu. Dopiero co rekomendowałem Wam stronę weryfikującą sprośne plotki, byłem bliski pochwalenia się Wam, czego dowiedziałem się o historii Europy z pewnej książki na temat...Nostradamusa, teraz zaś spędziłem sporo czasu studiując publikację na temat wydawnictw apelujących do dość niskich potrzeb "mocnych wrażeń". W tym wypadku też nie będę wdawał się w szczegóły, ponieważ na pewno można zapoznać się z tą książką w wielu bibliotekach, jednak chciałem się podzielić z Wami refleksją, że najciekawszy jej fragment stanowi...dygresja, a konkretnie skrócona historia polskiego komiksu. Szczególnie zaintrygował mnie fragment zdradzający, kto w latach 1938-39 zajmował się transponowaniem na polski grunt komiksów Disneya. Otóż robili to...członkowie redakcji pisma "Płomyk", dotknięci zakazem publikacji za ewidentną hucpę, jaką był numer gloryfikujący przeżywający apogeum czystek i "hołodomoru" ZSRR. W wydawanej w Warszawie "Gazetce Miki" pod pseudonimami publikowała "sama" Wanda Wasilewska i późniejsza autorka sformułowania "człowiek, który się kulom nie kłaniał" Janina Broniewska. Dunin wspomina też o Edwardzie "jajestemksiążkatwójprzyjacielszczery" Szymańskim, który wciąż należy do bodaj ośmioosobowej elitarnej grupy osób, która jest w Warszawie patronem jednocześnie ulicy lub placu i parku. Co ciekawe, na łamach pisma pojawiały się też postaci o zupełnie przeciwstawnych poglądach, jak Zofia Kossak-Szczucka i Zygmunt Nowakowski. Nie mogło zabraknąć Tuwima i Brzechwy.

Chciałoby się westchnąć: ech, gdyby nie wybuchła wojna, polscy komuniści zajmowaliby się czymś konstruktywnym... Z tym, że Gazetka Miki nie dotrwała do nieszczęsnego września, ponieważ...ze względu na dbałość o stronę graficzną była dla grupy docelowej zbyt droga. Tak więc nie dość, że bojownicy o szczęście proletariatu szerzyli amerykański imperializm kulturowy (choć można to uznać za przejaw swoistego internacjonalizmu, wszak oryginalne polskie były tylko drukowane opowiadania, nie zaś komiksy), to jeszcze w luksusowym wydaniu... Cóż, każdy jest najpierw człowiekiem, dopiero potem rewolucjonistą. Zazwyczaj najlepiej, gdyby został tylko tym pierwszym.

 były sekretarz Janusza Korczaka też zaliczył komiksowy epizod (patrz komentarz pod postem)